Nguyên nhân và triệu chứng của bệnh men gan cao

Gan là tạng đặc lớn nhất trong cơ thể và đảm nhận nhiều chức năng khác nhau bao gồm các chức năng tổng hợp, chuyển hóa và khử độc. Khi các tế bào gan bị phá hủy sẽ giải phóng các enzyme hay gọi là men gan vào máu, men gan cao là dấu hiệu cho thấy sự tổn thương các tế bào gan bao gồm tổn thương viêm và hoại tử gan.

Men gan cao là gì?

Men gan bản chất là các enzyme xúc tác thực hiện các phản ứng sinh hóa tại gan, giúp gan đảm nhiệm chức năng chuyển hóa các chất, men gan bao gồm: Alanine transaminase (ALT hoặc SGPT); Aspartate transaminase (AST hoặc SGOT); Gamma-glutamyl transferase (GGT); Phosphatase kiềm (ALP) được tìm thấy ở các vi-ti mật quản và xoang mạch gan trong đơn vị cấu trúc cơ bản gan

Nguyên nhân dẫn đến tăng men gan

• Do virus: Có 5 loại virus gây viêm gan là A, B, C, D, E. Khi xâm nhập vào cơ thể. Tổn thương do virut là loại tổn thương rất nguy hiểm vì virut khi xâm nhập vào tế bào gan chúng nhân lên và làm hủy hoại tế bào gan (phá vỡ các tế bào gan mà chúng xâm nhập).

• Do viêm gan: Trong số các nguyên nhân gây tăng men gan thì viêm gan do virut là đáng sợ hơn cả. Viêm gan do virut có thể do virut viêm  gan A, B, C, D, E. Viêm gan cấp do virut hoặc bất kỳ nguyên nhân nào cũng làm cho men gan tăng cao đột biến.

• Lạm dụng rượu bia: Uống rượu, bia, đặc biệt là rượu (trong đó nguy hiểm nhất là rượu tự pha, tự nấu do có nhiều chất độc hại cho gan) sẽ làm tế bào gan bị bị hủy hoại và tổn thương nặng, khiến men gan cũng tăng lên một cách đáng kể. Lượng men gan tăng tùy thuộc số lượng và chất lượng của loại rượu uống vào. Ngoài bệnh lý gan do rượu thì uống nhiều rượu bia còn ảnh hưởng tới các cơ quan khác như dạ dày, tim mạch, thần kinh…

• Dùng thuốc không hợp lý: Hầu hết các loại thuốc giảm đau, kháng viêm, kháng lao… đều được chuyển hóa tại gan. Mắc bệnh men gan cao có thể do lạm dụng thuốc quá mức, tạo gánh nặng và gây tổn thương lá gan. Đặc biệt thời gian gần đây việc gia tăng sử dụng các sản phẩm chức năng gia tăng tỷ lệ viêm gan.

• Chế độ ăn: Các loại thực phẩm bẩn, mốc, có chất bảo quản…đều chứa một lượng độc tố và chất aflatoxin nhất định, gây viêm gan, tăng men gan, thậm chí là ung thư gan.

• Do bệnh sốt rét: Men gan cũng có thể tăng cao trong bệnh sốt rét do ký sinh trùng, đặc biệt là sốt rét ác tính làm tổn thương tế bào gan, thận.

• Do bệnh về đường mật: Các bệnh về đường mật (viêm đường mật, sỏi mật, nhiễm trùng đường mật,..) hoặc áp-xe gan cũng là nguyên nhân làm men gan tăng.

• Do các bệnh lý khác: Người ta nhận thấy men gan có thể tăng trong các bệnh do ứ sắt, viêm gan tự miễn, bệnh lý tự miễn ở ruột non. Một số thuốc dùng để điều trị một bệnh nào đó cũng có thể gây độc cho tế bào gan, làm xuất hiện viêm gan cấp tính do thuốc. Hoặc một số người bệnh bị tăng mỡ máu (cholesterol, triglycerid) dùng thuốc giảm mỡ máu cũng có thể làm tăng men gan nhưng khi ngừng uống thuốc thì men gan trở về chỉ số bình thường. Các bệnh lý khác như viêm dạ dày cấp, sởi, viêm tụy cấp hoặc mạn tính cũng làm tăng men gan. 3.

Dấu hiệu tăng men gan

• Người bệnh có biểu hiện chán ăn, nôn và. buồn nôn, đau bụng.

• Sốt nhẹ, người mệt mỏi.

• Đau hạ sườn phải: Khi men gan tăng cao, người bệnh sẽ cảm nhận được cơn đau nhức âm ỉ tại vùng bụng hạ sườn bên phải.

• Mẩn ngứa: Chức năng gan bị suy giảm khiến độc tố tích tụ trong cơ thể, trên da gây ngứa.

• Phân có màu nhạt, nước tiểu sẫm màu: Thường gặp men gan cao do tắc mật. Tắc mật làm cho bilirubin không đi vào đường tiêu hoá được và thải qua đường nước tiểu nên gây ra hiện tượng phân bạc màu và nước tiểu sẫm.

• Vàng da: Đây là triệu chứng bệnh men gan cao đặc trưng nhất.

• Do các triệu chứng có thể không rõ nếu tăng men gan ít, vì vậy cách đơn giản nhất để phát hiện tăng men gan là xét nghiệm máu.

Hậu quả của tăng men gan

• Nếu tình trạng tăng men gan xảy ra kéo dài mà không điều trị sẽ rất dễ xảy ra các biến chứng như xơ gan, ung thư gan….

• Men gan cao là dấu hiệu cảnh báo gan đang gặp vấn đề như viêm gan, ung thư gan và những bệnh gây tổn thương gan khác. Thậm chí men gan tăng cao do nhiễm độc có thể dẫn đến suy gan cấp, hôn mê gan và tử vong.

Phòng ngừa men gan cao

• Chế độ ăn uống hợp lý: Kiêng rượu, bia và các đồ uống có cồn, không hút thuốc lá, thuốc lào và các chất kích thích. Nên thường xuyên ăn loại thực phẩm giúp hạ men gan và bảo vệ chức năng gan như các loại thực phẩm chứa nhiều vitamin A, B1, B2, B6 có nhiều trong sữa tươi, lòng đỏ trứng, gan, gan, ngũ cốc, thịt nạc, rau xanh, uống thêm các loại nước ép trái cây…

• Chế độ nghỉ ngơi hợp lý: Ngủ đủ giấc, ngủ sớm, tránh thức khuya làm việc căng thẳng.

• Uống nhiều nước: Uống nước giúp đẩy nhanh quá trình tuần hoàn máu và tăng cường khả năng hoạt động của các tế bào gan, giúp quá trình đào thải các chất độc ra khỏi cơ thể nhanh hơn. Mỗi ngày nên uống ít nhất 1,5 lít nước.

• Những người mắc bệnh lý về gan, nhiễm virus gây viêm gan nên kiểm tra định kỳ 6 tháng/lần.

=> Trên đây là một số nguyên nhân,triệu chứng cũng như cách phòng ngừa men gan cao. Bảo vệ gan cũng như bảo vệ sự sống của bản thân vì vậy hãy luôn chăm sóc sức khỏe, không làm tổn hại gan, sẽ giúp bạn khỏe mạnh. Chúc bạn sức khỏe!!!

Biên soạn: Skv.com.vn