Gan là nội tạng lớn nhất trong cơ thể và đóng vai trò vô cùng quan trọng. Nhiệm vụ chính của gan là chuyển hoá các chất dinh dưỡng, thanh lọc các độc tố và tổng hợp chất mật, tạo ra các enzym cần thiết cho cơ thế. Gan hỗ trợ tiêu hóa thức ăn, chuyển đổi thành năng lượng và dự trữ cho các hoạt động của cơ thể. Ngoài ra, gan cũng lọc các chất thải ra khỏi máu. Vì vậy nếu gan không hoạt động tốt có thể ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể. Tuy nhiên, gan có thể bị mắc nhiều loại bệnh do tác nhân vi khuẩn, virus.

Triệu chứng chung nhận biết các bệnh về gan

Hầu hết các bệnh gan đều có các dấu hiệu như sau: Vàng da và mắt; Nước tiểu có màu đậm; Phân có màu hoặc màu đen; Sưng mắt cá chân, chân hoặc bụng; Buồn nôn hoặc nôn; Ăn mất ngon, giảm sự thèm ăn; Mệt mỏi liên tục; Ngứa da; Dễ chảy máu và bầm tím

Các loại bệnh về gan phổ biến và các xử lý

Viêm gan: Viêm gan là bệnh lý nhiễm trùng gan. Nhiễm trùng dẫn đến viêm và tổn thương gan khiến gan không thể hoàn thành các chức năng bình thường. Có 5 loại viêm gan cơ bản bao gồm:

Viêm gan A

• Viêm gan A là bệnh gan gây ra do virus, có thể biểu hiện từ nhẹ đến nặng. Virus viêm gan A (Hepatitis A Virus – HAV) được truyền thông qua đường tiêu hóa, từ nguồn thức ăn và nước uống nhiễm bẩn. Hầu hết người bệnh hồi phục hoàn toàn và có được miễn dịch với bệnh suốt đời. Nguy cơ mắc bệnh viêm gan A liên quan đến sự thiếu hụt nước sạch và môi trường bị nhiễm bẩn.

• Bệnh viêm gan A là bệnh do virus làm tổn thương tế bào biểu mô gan và suy giảm chức năng gan

• Bệnh viêm gan A không lây truyền qua máu vì có rất ít virus trong máu. Đường phân – miệng là con đường lây lan chính của bệnh. Ăn thức ăn, thực phẩm bị nhiễm mầm bệnh, uống nước bị nhiễm bệnh, bơi lội trong ao hồ, bể bơi bị nhiễm bệnh hoặc ăn chung thức ăn, sử dụng chung đồ dùng sinh hoạt cá nhân như khăn mặt, khăn tắm, bàn chải đánh răng với người bệnh có thể gây lây truyền bệnh viêm gan A

• Bất cứ ai cũng có thể bị viêm gan A. Tuy nhiên một số người có nhiều rủi ro hơn: Môi trường sinh sống kém vệ sinh; Thiếu nguồn nước sạch; Sử dụng thuốc kích thích; Sống chung hoặc có quan hệ tình dục với người mắc bệnh, bao gồm cả quan hệ tình dục đồng giới nam; Trực tiếp chăm sóc cho người bị bệnh viêm gan A; Đi du lịch hoặc làm việc tại những vùng miền có tỉ lệ viêm gan A cao.

Viêm gan B

• Viêm gan B có thể là cấp tính hoặc mãn tính. Virus gây bệnh rất dễ lây lan và thường lây lan qua chất dịch cơ thể.

• Viêm gan B là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến suy gan, xơ gan, ung thư gan. Viêm gan B có thể xảy ra ở bất kỳ đối tượng nào. Nếu bệnh xảy ra ở người lớn vẫn có thể điều trị để loại bỏ virus viêm gan B dễ dàng.

• Nguyên nhân gây viêm gan B là do virus viêm gan HBV-DNA truyền nhiễm gây bệnh, là loại bệnh lây nhiễm. Người mắc viêm gan B nếu không được hỗ trợ và điều trị kịp thời có nguy cơ cao dẫn đến xơ gan, ung thư gan.

• Một số dấu hiệu phổ biến như: Thường xuyên mệt mỏi; Nước tiểu đậm màu; Viêm đau khớp và đau cơ; Sốt; Khó chịu ở bụng; Lòng trắng mắt màu vàng và vàng da

• Viêm gan B cấp tính thường có thể khỏi mà không cần điều trị. Trong trường hợp mãn tính, người bệnh có thể được chỉ định sử dụng thuốc kháng virus để hạn chế biến chứng. Trong trường hợp tổn thương gan nghiêm trọng, bác sĩ có thể đề nghị ghép gan để điều trị.

Viêm gan C

• Viêm gan C là bệnh viêm gan do siêu vi viêm gan C gây ra. Khác với viêm gan B khi bị nhiễm siêu vi viêm gan C bệnh sẽ diễn tiến thành mạn tính và rất hiếm khi gây ra thể viêm gan tối cấp.

• Viêm gan C cũng có thể là tình trạng mãn tính hoặc cấp tính. Bệnh thường lây lan sau khi tiếp xúc với máu có chứa virus viêm gan C. Có khoảng 70 – 80% các trường hợp viêm gan C không dẫn đến các triệu chứng ở giai đoạn đầu

• Các triệu chứng viêm gan C cũng không có gì khác : sốt , vàng da nhưng bệnh thường biểu hiện triệu chứng rõ ràng hơn viêm gan B.

• Viêm gan C thường được điều trị bằng thuốc kháng virus và thuốc chống siêu vi. Tuy nhiên, bệnh có thể dẫn đến tổn thương gan vĩnh viễn do đó bác sĩ có thể đề nghị các liệu pháp điều trị khác hiệu quả hơn.

Viêm gan D

• Bệnh viêm gan D do virus viêm gan D gây nên, căn bệnh viêm gan D thường có xu hướng phát triển theo kiểu đồng nhiễm, tức là người bệnh sẽ nhiễm viêm gan siêu vi D cùng lúc với viêm gan siêu vi B. Virus viêm gan D là một trong số nhiều loại virus khác nhau gây ra viêm gan và tác động lớn đến các chức năng hoạt động của gan

• Người bệnh sẽ chỉ bị nhiễm viêm gan D khi đã bị nhiễm sẵn viêm gan B. Điều này cho thấy, bạn hoàn toàn có thể bị nhiễm viêm gan siêu vi B và D cùng một lúc. Viêm gan B có thể là cấp tính hoặc mãn tính. Viêm gan D cấp tính thường xảy ra đột ngột và dẫn đến các triệu chứng nghiêm trọng hơn. Nếu tình trạng nhiễm trùng kéo dài hơn 6 tháng thì gọi là viêm gan D mãn tính và làm tăng nguy cơ xơ gan.

Viêm gan E

• Hầu hết các trường hợp nhiễm virus viêm gan E thường là do nguồn nước ô nhiễm. Viêm gan E cũng lây truyền qua việc ăn các sản phẩm từ động vật bị nhiễm bệnh, tuy nhiên điều này hiếm khi xảy ra.

• Các trường hợp nhiễm trùng tự khỏi sau một vài tuần. Tuy nhiên, đôi khi virus viêm gan E có thể dẫn đến suy gan.

• Các bệnh viêm gan đều dễ lay lan. Tuy nhiên, người bệnh có thể giảm nguy cơ mắc bệnh bằng cách tiêm vắcxin. Ngoài ra, thực hiện lối sống và chế độ ăn uống khoa học cũng hỗ trợ phòng ngừa các bệnh viêm gan.

Các bệnh gan tự miễn

Bệnh tự miễn xảy ra khi hệ thống miễn dịch tấn công các tế bào khỏe mạnh. Các bệnh tự miễn có thể gây ảnh hưởng đến tế bào và mô của gan bao gồm:

• Viêm gan tự miễn: Đây là tình trạng hệ thống miễn dịch tấn công vào gan và gây viêm. Viêm gan tự miễn có thể được điều trị bằng thuốc ức chế miễn dịch, Corticosteroid. Trong các trường hợp nghiêm trọng, người bệnh có thể cần ghép gan.

• Viêm đường mật tiên phát: Là tình trạng virus xâm nhập vào các ống mật và gây viêm. Tình trạng này và tràn dịch mật ra ngoài và làm tổn thương tế bào gan. Bệnh thường được điều trị bằng kháng sinh như Penicillin, Ceftriaxone, Metronidazole và Ciprofloxacin trong vòng 10 ngày liên tục.

• Xơ gan mật nguyên phát: Tình trạng này có thể gây tổn thương ống dẫn mật trong gan và gây tích tụ dịch mật. Bệnh có thể dẫn đến xơ gan và suy gan nếu như không được điều trị kịp thời. Hiện tại không có cách chữa trị xơ gan mật nguyên phát.

Các loại bệnh về gan do di truyền

Các bệnh lý phổ biến bao gồm:

• Rối loạn hấp thụ sắt (Hemochromatosis): Là tình trạng cơ thể hấp thụ nhiều sắt hơn mức cần thiết. Chất sắt này tích tụ trong các cơ quan, bao gồm gan, và dẫn đến một số bệnh lý bao gồm bệnh gan, bệnh tim hoặc tiểu đường.

• Bệnh Wilson: Là tình trạng rối loạn hấp thụ đồng khiến tích tụ đồng trong máu. Điều này có thể dẫn đến tổn thương gan và não bộ.

• Thiếu hụt men Alpha – 1 Antitrypsin: Là bệnh xảy ra khi gan không thể tạo ra đủ lượng men Alpha – 1 Antitrypsin cần thiết. Tình trạng này có thể dẫn đến một số bệnh lý về phổi và gây tổn thương chức năng gan.

Bệnh gan nhiễm mỡ

• Gan nhiễm mỡ là tình trạng chất béo tích tụ trong gan. Thông thường, gan có thể chứa một lượng nhỏ chất béo. Tuy nhiên, quá nhiều chất béo có thể dẫn đến viêm gan, gan nhiễm mỡ, rối loạn chức năng gan và tạo ra sẹo gan.

• Bệnh gan nhiễm mỡ được chia thành hai loại cơ bản bao gồm: Gan nhiễm mỡ do rượu: Là tình trạng tiêu thụ nhiều rượu hoặc nghiện rượu gây bệnh. Và gan nhiễm mỡ không do rượu: Các nguyên thường không rõ ràng nhưng béo phì hoặc tiêu thụ nhiều chất béo có thể làm tăng nguy cơ nhiễm bệnh.

Xơ gan

Xơ gan là vết sẹo nghiêm trọng của ga dẫn đến chức năng gan kém. Vết sẹo thường có liên quan đến viêm hoặc nhiễm trùng gan nghiêm trọng mà không được điều trị. Ngoài ra, nhiễm virus và lạm dụng rượu cũng dẫn đến xơ gan.

Suy gan

• Suy gan xảy ra khi một phần của gan bị tổn thương và không thể hoạt động bình thường. Suy gan thường có liên quan đến viêm gan và xơ gan không được điều trị phù hợp.

• Suy gan có thể không dẫn đến bất cứ triệu chứng nào trong giai đoạn đầu. Tuy nhiên, theo thời gian các triệu chứng có thể bao gồm: Vàng da; Bệnh tiêu chảy; Mệt mỏi; Buồn nôn và nôn; Stress, trầm cảm, hoang mang, lo lắng

Ung thư gan

• Nếu ung thư phát triển ở gan gọi là ung thư gan nguyên phát. Đôi khi tế bào ung thư gan có thể lây lan sang các bộ phận khác như phổi, ruột kết hoặc vú gân gây bệnh. Trong trường hợp ung thư phát triển ở các bộ phận khác và lây lan đến gan, được gọi là ung thư gan thứ phát.

• Loại ung thư gan phổ biến nhất là ung thư biểu mô tế bào gan. Đây là tình trạng các tế bào biểu mô gan phát triển bất thường gây ảnh hưởng đến chức năng gan. Bệnh thường phát triển ở những người trên 50 tuổi và là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trong các dạng ung thư gan.

• Các loại bệnh về gan đôi khi có thể được kiểm soát dễ dàng ở giai đoạn đầu. Tuy nhiên, nếu không được điều trị phù hợp, bệnh có thể dẫn đến những tổn thương gan không thể phục hồi.

=> Trên đây là một số thông tin hữu ít các loại bệnh mà gan gặp phải. Cần phải thường xuyên kiểm tra sức khỏe hoặc đến bệnh viện ngay khi nhận thấy các dấu hiệu bất thường.

Biên soạn: Skv.com.vn